Wetenschappelijke naam: Coriolus versicolor
Synoniemen: Trametes versicolor
Nederlandse naam: Gewoon elfenbankje
Taxonomische indeling: Basidiomycetes, Aphyllophorales
Beschrijving en levenscyclus:
Gedurende het gehele jaar ontstaan op de stam en takken van de boom halfcirkelvormige, platte, afstaande ongesteelde hoeden. Ze zijn doorgaans concentrisch gegroefd en de bovenzijde heeft als regel een donker tot licht bruinpaarse kleur. Dit verschilt per zone van gelig roodbruin tot donkergrijs blauw. In het algemeen hebben ze een lichte, crèmekleurige rand. De hoeden zijn 3 tot 8 cm breed en 0,1 tot 0,4 cm dik en liggen vaak dakpansgewijs boven elkaar en zijn soms zijdelings vergroeid. De bovenzijde is aanvankelijk fluweelachtig en later glad. De onderzijde is crèmekleurig en bevat zeer kleine poriën. Hierin worden de basidiosporen geproduceerd die zorgen voor de verspreiding van de schimmel. Infectie vindt plaats via verwondingen. De schimmel is eenjarig en komt het meest voor als saprofyt op reeds afgestorven bomen of de stobben van gevelde bomen.
Type aantasting:
(matig) Houtparasitaire, witrot veroorzakende schimmel.
Waardplanten:
Diverse loofboomsoorten, maar met name beuk (Fagus), eik (Quercus), berk (Betula), es (Fraxinus), populier (Populus) en wilg (Salix). Zelden op naaldbomen.
Aangetaste plantendelen:
Stamvoet en stam (tot enige meters hoogte).
Aantastingsbeeld:
Aan de buitenzijde van de boom zijn, meestal in groepen enigszins rondom de stam tot op meerdere meters hoogte, de leerachtige, halfronde, waaiervormige elfenbankjes aanwezig.
Mogelijke verwarring met andere aantastingen:
Een aantal houtrot veroorzakende schimmels met consolevormige vruchtlichamen zoals:
– Trametes gibbosa;
– Trametes hirsuta;
– Bjerkandera adusta.
Schade:
De schimmel veroorzaakt witrot in zowel het kern- als het spinthout in bomen die reeds door andere oorzaken sterk zijn verzwakt. Bij gezonde bomen komt het zelden tot ernstige rot van enige omvang en de schade is doorgaans beperkt. Aangetast stamhout, bedoeld als zaaghout, dat in vochtige omstandigheden wordt bewaard kan echter in korte tijd sterk door de schimmel worden gekoloniseerd en aangetast waardoor het snel in waarde vermindert.
Verspreiding van de ziekte:
In Nederland komt de aantasting zeer algemeen voor.
Bestrijding:
Teelt: Verwondingen aan de bomen, met name reeds verzwakte bomen, vermijden.
Sanitair: Niet nodig vanwege de gering infectiedruk op overigens gezonde bomen.
Chemisch: Geen praktische optie.
Aanvullende opmerkingen:
—