Wetenschappelijke naam: Erwinia salicis
Synoniemen: —
Nederlandse naam: Watermerkziekte van wilg
Taxonomische indeling: Bacteria
Beschrijving en levenscyclus:
De bacterie komt voornamelijk voor in de houtvaten van de wilg, waar hij aanleiding geeft tot het verstoppen van de houtvaten en zodoende verwelking van de daarboven gelegen delen van de kroon. Over de infectie van de boom is nog weinig bekend. De bacterie komt namelijk zowel voor op zieke als op gezonde bomen. Kennelijk zijn er (nog onbekende) factoren in het spel die de boom gevoelig maken voor infectie van de houtvaten van de reeds aanwezige bacterie. Omdat de bacterie ook wordt aangetroffen op het blad van de (overigens gezonde) bomen wordt aangenomen dat de verspreiding van de bacterie voornamelijk plaatsvindt via regen en wind.
Type aantasting:
Vaatparasiet.
Waardplanten:
Vooral cultivars van Salix alba, zoals ‘Liempde’, ‘Drakenburg’, ‘Calva’ (syn. Salix rubens ‘Calva’) en ‘Lichtenvoorde’, maar in principe zijn alle cultivars van Salix alba gevoelig.
Aangetaste plantendelen:
Stam en takken.
Aantastingsbeeld:
De aantasting treedt als regel op bij al wat oudere bomen (vanaf ca. 15 jaar oud) en kenmerkt zich door een geleidelijke verwelking van bladeren en het afsterven van jonge takken in gedeelten van de kroon gedurende het gehele groeiseizoen. De verwelkte bladeren kunnen nog lang in verdroogde toestand in de kroon aanwezig zijn. In de loop der jaren breidt de verwelking en afsterving zich verder uit naar de gehele boom. Dit proces kan vele jaren duren, maar zelden of nooit herstelt de boom zich. Uit de aangetaste takken wordt meestal een kleverig bacterieslijm geperst die na opdrogen de takken een donkere kleur geeft. Vaak vindt onder de aangetaste en afgestorven takken een uitbundige vorming plaats van waterlot. Dit is vaak het beeld waaraan men ook in de winter door de watermerkziekte aangetaste bomen kan herkennen. Op dwarsdoorsnede van de nog levende aangetaste takken vertoont het (meestal de meer naar buiten gelegen) hout een waterig patroon, vergelijkbaar met dat van het watermerk van een bankbiljet (vandaar de naam Watermerkziekte). Aan de lucht blootgesteld verkleurt dit spoedig tot een min of meer concentrische bruine ring, verspreid over meerdere jaarringen. Onder de bast van recent afgestorven, zwaar aangetaste takken, ziet men soms een verticaal verlopend, streperig verkleuringpatroon op het kale hout.
Mogelijke verwarring met andere aantastingen:
Geen.
Schade:
Aangetaste bomen sterven, vaak na een aftakelingsproces van meerdere jaren, uiteindelijk af.
Verspreiding van de ziekte:
In Nederland komt de aantasting zeer algemeen voor.
Bestrijding:
Teelt: – In gebieden waar de ziekte voorkomt geen Salix, en in het bijzonder geen Salix alba
(cultivars) aanplanten;
– Alleen wilgen aanplanten die ziektevrij zijn.
Sanitair: Aangetaste planten geheel verwijderen en vernietigen.
Chemisch: Geen praktische en ook geen haalbare optie.
Aanvullende opmerkingen:
Omdat de symptomen zich als regel ontwikkelen in takken die reeds meerdere jaren oud zijn kunnen zwaar aangetaste knotbomen die regelmatig worden geknot er vele jaren lang nog gezond uitzien. Gebruik van de tenen of door snoei verkregen langstekken van deze bomen als vermeerderingsmateriaal moet echter te allen tijde worden ontraden, omdat de ziekte reeds in dit materiaal aanwezig is (echter zonder op dat moment verwelking te veroorzaken).
