Wetenschappelijke naam: Yponomeuta rorrellus
Synoniemen: Yponomeuta rorrella; Hyponomeuta
Nederlandse naam: Wilgenspinselmot
Taxonomische indeling: Lepidoptera: Yponomeutidae
Beschrijving en levenscyclus:
De spinselmotten (Yponomeutidae) zijn kleine vlinders met witte of lichtgrijze voorvleugels, waarop een aantal zwarte punten. Achtervleugels zijn grijs of bruin. Het lichaam is slank met vrij lange poten. De geelgroene of grijze rupsen met rijen zwarte punten leven onder een gemeenschappelijk taai spinsel langs bladeren, twijgen en vaak ook langs de stam.
Adult: vleugelspanwijdte 18 – 22 mm. Voorvleugels zijn wit, bezet met een aantal zwarte stippen. Achtervleugels zijn bruingrijs. De achterrand van de vleugels is van franje voorzien.
Larve: tot 20 mm lang. Grijsbruin tot donkergrijs van kleur en fluweelzwart gevlekt. Hiermee onderscheidt de soort zich van de andere Yponomeuta-soorten.
Pop: De soort verpopt in de zomer in een dicht, wit cocon in het spinselnest.
De vlinder vliegt ‘s nachts in juli en augustus. Het wijfje legt 50 – 90 langwerpige eitjes dakpansgewijs over elkaar, afgedekt met een bruingrijze stof (eischildjes), op een gladde schors van jonge twijgen. De rupsen komen in de herfst uit en verblijven onder het harde schildje tot het volgende voorjaar. In april verlaten ze hun schuilplaats door zeer fijne openingen. Ze zijn dan 1 mm lang. Daarna begeven ze zich naar de punt van uitlopende bladeren en mineren het bladweefsel. Er ontstaat een blaasmijn waar zich 10 – 12 rupsen bevinden. Na ongeveer 10 dagen verlaten de rupsen de mijn en spinnen de bladeren aan elkaar. Deze worden vervolgens tot grote rupsnesten uitgebouwd. Onder het spinsel kunnen de bomen geheel kaal worden gevreten. Er is één generatie per jaar.
Type aantasting:
Het vreten van bladeren.
Waardplanten:
Salix alba, Salix viminalis.
Aangetaste plantendelen:
Bladeren.
Aantastingsbeeld:
Grote, taaie satijnwitte spinsels langs twijgen, takken en stam, waarbinnen sterk beweeglijke rupsen van de bladeren vreten en zich verplaatsen. In het geval van een massale aantasting is het taaie witte spinsel bijzonder spectaculair. Doordat de bomen hun blad kwijtraken en stammen en takken met een wit spinsel worden ingepakt spreekt men van “spokenbomen”.
Mogelijke verwarring met andere aantastingen:
De soort kan verward worden met andere Yponomeuta (spinselmot) soorten.
Schade:
Een massale aantasting kan tien jaar en langer duren. Dan worden de beplantingen helemaal kaal gevreten. De boom of struik ondervindt ook na kaalvreterij gewoonlijk weinig nadeel, omdat in juli zich reeds nieuw blad ontwikkelt.
Verspreiding en frequentie van aantasting:
Een algemene soort in Nederland.
Bestrijding:
De spinselmotten zijn vaak tot een zeer hoog percentage geparasiteerd door verschillende sluipwespsoorten. De rupsen worden soms in grote aantallen door spreeuwen gegeten.
Wanneer de nesten op kleine schaal bijvoorbeeld in tuinen voorkomen, kunnen deze worden uitgeknipt en vernietigd. Dit moet voorzichtig gebeuren want bij verstoring laten de rupsen zich meteen zakken.